Irailaren 29an San Migelak ospatzen doguz. Plurala darabilgu, izan be, lehenagotik, jai eguna bera ospatzeaz gain, jai bigarrena be ospatu izan da auzune mailan eta hurrengo domekan jai-errepikapena. Hortik ba, San Migelak. San Migel eta Luzifer goiaingeruak ziran. San Migelen lema “ nor jainkoa lakoa” zan eta Luziferrena “ nor ni lakoa” harrokeriak jota. Harrezkero, San Migel zeru altuan geratu zan eta Luzifer deabrua inpernuan. Miguel izena hebreerazko “ mi-ka-´el”-etik dator eta mundu guztian zabaldu da. Euskeraz, Mikel. Bizkaian, abesti polit bat be badaukagu jai honen inguruan, hauxe : “ Aita San Migel Iurretako zeru altuko loria…”. “Loria” dala-eta, batek baino gehiagok “lorea > loria = lore” berbeagaz nahastu dau, baina “ loria” latineko “ gloria(m)” berbatik dator. Abesti hori dantzatu be egiten da eta Dantzari dantza edo Ezpatadantza deritxo. Galdakaoko Andra Mari Dantza Taldeari esker bizi bizirik daukagu. Orioketa!
l.-Aita San Miguel Iurretako
zeru altuko lorea.
Agura zarrak dantzan ikusi ta
ak egiten dok barrea.
II.- Garaiko plazan otea lore,
Ermuan asentzioa.
Dantzan ikasi gura dabena
Baruetara beioa.
III.Aita Juaniko, seme Periko
¿zer dogu aparitako?
-Orio-aza gozo gozoa
arto beroaz yateko.
IV.Kazuelatxoan intxaur-saltsea,
txarra morkoan txunpletin,
eragin eta beti eragin,
atsoak bauke zeregin."
Juan Manuel Etxebarria Ayesta
